| YASSIHÖYÜK: Acıpayam'ın yaklaşık 13 km. kuzeyinde, Denizli-Acıpayam karayolunun yol ayrımında; Burdur-Yeşilova yolunun 1 km. kuzeyinde yer almaktadır. Höyük kuzey-güney doğrultusunda 600 m. doğu-batı doğrultusunda 400 m.lik alanı kaplar. Höyüğün yüksekliği 25 m. dir.Denizli Müze Müdürlüğü ile İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof.Dr. Refik DURU'nun bilimsel danışmanlığında 1997 yılı kazı sezonunda katılımlı kazı yapılmıştır.Yapılan bilimsel kazı sonucunda Höyükte M.Ö. III. Bin yılın başından M.S. I. yüzyılın ortalarına kadar iskan edildiği anlaşılmıştır. Ancak Höyükte ilk Tunç çağlarından önceki yerleşimlerin olup olmadığı daha sonra yapılacak olan bilimsel kazılarla ortaya çıkacaktır. |
 |
KARAHÖYÜK: İlçemiz sınırları içindeki höyük, Denizli-Yeşilova-Burdur karayolunun Yeşilova kavşağının güneyinde yer almaktadır. Höyük yaklaşık 120.000 m2.lik bir alanı kaplar. Yüksekliği 15 m. kadardır.Phrygia bölgesinde yer alan höyük Karahöyük civarında bulunan yazıtlardan anlaşıldığına göre Roma döneminde de yerleşim görmüştür. Karahöyüğün antik dönemdeki ismi Themissonion olarak bilinmektedir.Aynı isimle basılan sikkeleri de bulunmaktadır.Karahöyük höyüğü halen mezarlık olarak kullanılmaktadır. |
 |
PINARYAZI (SELLER) HÖYÜK: Pınaryazı höyüğü İlçemizin 5 km. güneyindedir. Pınaryazı köyü hudutları içinde yer alan höyük kuzey-güney doğrultusunda 200 m. doğu-batı doğrultusunda 250 m.lik alanı kaplamaktadır.Höyüğün yüksekliği 25 m. civarındadır.Höyüğün yüzeyindeki seramik örneklerine bakılırsa Eski Tunç, Frig, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde yerleşim görmüştür. |
 |
ÜVE HÖYÜK: Höyük Darıveren kasabasının kuzeyinde, Kumavşarı kasabası sınırına yakındır. Höyük kuzey-güney doğrultusunda 100 m. doğu-batı doğrultusunda 100 m.lik bir alanı kaplamaktadır.Höyüğün yüksekliği 15 m. civarındadır.Höyüğün çevresinde Roma dönemine ait taş sanduka biçimli lahit mezarları görmek mümkündür. |
 |
KUMAVŞARI HÖYÜK: Kumavşarı kasabası, ilçemizin 22 km. güneydoğusunda Acıpayam -Tefenni karayolu üzerindedir.Höyük ise Kumavşarı kasabasının 1,5-2 km. doğusundadır.Höyük antik çağda Laodikeia (Eskihisar), Themissonion (Karahöyük), Kibyra (Gölhisar) yol güzergahı üzerinde yer almaktadır.Yüksekliği ise 10-15 m.yi bulmaktadır.Höyüğün yüzeyinde bol olarak Eski Tunç, Helenistik ve Roma dönemlerine ait seramik buluntusuna rastlanmaktadır.Kumavşarı kasabasında, höyükten geldiği sanılan Roma dönemine ait kalker taşından yapılmış mimari parçaları bulmak mümkündür. |
 |
YUĞÜSTÜ HÖYÜĞÜ: İlçemize bağlı Oğuz köyü sınırları içindedir.Höyük oğuz köyünün 1 km. güneyinde, Yuğüstü mevkiindedir.Höyüğün yükseltisi dik bir şekilde değil,kademeli yükselen tepe şeklindedir.Kuru tarım yapılan höyüğün bir bölümünde üzüm bağı yer almaktadır. |
 |
BAĞARDI HÖYÜĞÜ: İlçemize bağlı Oğuz köyünde yer alan höyük Yuğüstü höyüğünün 250 m. kadar batısında Acıpayam karayolunun 400 m. kadar altındadır.Yaklaşık 40-48 dekarlık bir alanı kaplamaktadır.Yuğüstü höyüğü ile birlikte ikiz höyük olarak da bilinmektedir.Höyükte Tunç çağına ait seramikler bulmak mümkündür.Bağardı höyüğü Yuğüstü höyüğünden daha eskidir. |
| GARKIN HÖYÜĞÜ: İlçemize bağlı Yeşildere kasabası, Garkın yolu üzerinde,kireç ocakları ve Çatalca tepesi mevkiinde, kasabanın yaklaşık 1 km. kuzeybatısındadır.Zeminden 10 m.yüksekteolan höyük 50 dekarlık bir alanı kaplamaktadır.Höyüğün yüzeyinde Eski Tunç çağına ait seramik malzemeler bulunmaktadır. |
 |
KELERLİK HÖYÜK: İlçemize bağlı Dodurgalar kasabası, Kelerlik mevkisinde bulunan höyük kasabanın yaklaşık 2 km. doğusundadır.Höyüğün yüksekliği 4-5 m. civarındadır.Yayvan bir höyüktür.doğu-batı yönünde olan höyüğün uzunluğu 250 m.dir.Höyüğün yüzeyi ve çevresinde bol miktarda Tunç çağlarına ait seramikler mevcuttur. |
| PINARBAŞI HÖYÜK: Corum köyü, Pınarbaşı mevkiindeki höyük Corum köyüne 500 m. mesafededir.Pınarbaşı höyüğün güneyinde Garkın höyük, güneydoğusunda Malı dağı, batısında Ucarı köyü vardır. 10-12 m. yüksekliğindeki höyüğün yamaçlarında yüzer yıllık 4 adet kavak ağacı bulunmaktadır.Höyüğün üzerinde yüzeyde yapılan incelemelerde Tunç çağları, Frig ve Roma dönemlerine ait seramikler görülebilir. |
 |
BELEN TEPESİ TÜMÜLÜSÜ: Yumrutaş kasabamızın 3 km. batısında, Aligöz Yem Fabrikasının 750-800 m. doğusunda, Belen tepesi üzerinde bulunan tümülüs kaçak kazılar sonucunda tahrip edilmiştir. |
 |
ALAATTİN YANNITEPE TÜMÜLÜSLERİ: Alaattin kasabamızın 2 km. kadar batısında; Denizli-Acıpayam yolu, Burdur yol ayrımının 2 km. güneybatısında bulunan Yannıtepe'de 3 adet tümülüs ve 2 adet kaya mezarı bulunmaktadır.İki tümülüsün üzerindeki çukurluk nedeniyle antik dönemde soyulduğu tahmin edilmektedir. |
| TAŞLI ÇAĞILLAR TÜMÜLÜSÜ: Dodurgalar kasabamızın sınırları içinde, Taşlı Çağıllar mevkiindedir.Ana kayaya oyulmuş mezar odasına, moloz taşlarla örülmüş dromosuyla giriş sağlanmaktadır. Frig çağlarından beri kullanılan mezarlardandır. |
| ALACA TÜMÜLÜSÜ: Dodurgalar kasabamızın sınırları içinde Karaçay deresi mevkiinde yer alan tümülüs kasabaya 3 km. mesafededir.Yüksekliği 10 m. civarındadır.Kaçak kazılar sonucunda ortaya çıkan çukurlar mevcuttur.Bu çukurlardan birinde Krepis duvarının bir bölümünü görebiliriz. |
 |
YEŞİLDERE KAYA MEZARI: Yeşildere kasabamız Çalça tepesi mevkiinde bulunan, Kaya Mezarı, bugünkü kireç ocaklarının yanındadır.Kayanın oyulması suretiyle oluşturulan mezar tek odalıdır.İskeletin konulduğu bölümler tahrip edilmiştir. |
 |
HİSARKÖY KAYA MEZARI: Hisar köyümüzün köy yerleşiminin içindedir.Kayaya oyulmuş mezar üçgen alınlıkla çevrelenmiştir.Giriş dikdörtgen formlu kapıdan sağlanmaktadır. Roma dönemine tarihlendirilmektedir. |
 |
İSBİLİ DAĞI ARKEOLOJİK YERLEŞİMİ: Sandalcık köyümüzün sınırları içerisinde, İsbili dağının zirvesindeki düzlükte kurulan antik yerleşimin batısında, Muğla ili sınırları içinde kalan Çiçek Baba Tepesi, yerleşim bitiminden de Gökçay deresi geçer.Yerleşimde bol miktarda Roma dönemi seramiği, blok taşlardan yapılmış yoğun kalıntılarına rastlanmaktadır.Tarihi dokunun üzeri bol miktarda asırlık sedir ve ardıç ağaçlarıyla kaplanmış olup, eşsiz bir güzellik sergilemektedir.Yüzeydeki seramiklerden Roma Döneminde iskan gördüğü anlaşılmaktadır. |
 |
BADEMLİ ANTİK YERLEŞİMİ: Yeşildere kasabamız ile Bademli köyü yolunun iki tarafında bulunmaktadır.Kuzeyi ve güneyi dağlık vadi içindedir.Yüzeyde erozyon nedeniyle yerleşim izleri görülmemektedir.Ancak çevrede taş sanduka biçimli lahit kapakları vardır. |
| YAZIR ÖRENİ: Yazır kasabamızın Ören mevkiinde bulunan arkeolojik alan Roma ve Bizans dönemlerinde yerleşim görmüştür.Bu yerleşimin bitişiğinden geçen Kuruçay yatağının sel taşkınları sonucunda kum tabakasıyla örtüldüğü görülmektedir.Burasının Philicatium antik kenti olma ihtimali vardır. |
 |
ALACAİN (ALİCİN): Alacain ören yeri, şirin ilçemizin yaklaşık 5 km. batısında Alacain mahallesi sınırları içinde ve kuzeyinde yüksek bir tepe üzerindeki kayalık alan ve çevresinde yer almaktadır.Antik dönemdeki adı Agate Chome'dir.Alacain ören yerinde; kale, mağaralar ve Nekropol yer almaktadır.Nekropolde görülen mezar tipleri kayalara oyulmuş lahit tipi platform haline getirilmiş kayaların üzerine oyulmuş lahit tipidir.
Dik kayaların yamaçlarındaki doğal mağaralar Bizans döneminde kullanılmıştır.Bu mağaralardan birinin içinin freskli olduğu, üst katının kilise olarak kullanıldığı bilinmektedir. Kilisede dört bölüm halinde Hz. İsa ile ilgili Freskler yer almaktadır.
|
